– Μνημόσυνο στοὺς Ἀγωνιστὲς τῶν Βρυσακίων
– Ποιοί ἦταν οἱ γνωστοὶ – ἄγνωστοι ἥρωες; Πόσοι καὶ ποιοὶ προέρχονταν ἀπὸ τὴν Μεσσαπία;
– Εἶχα καὶ παλιότερα καταπιαστεῖ μὲ τὴν ἱστορία τῆς Μεσσαπίας, ὅπως καὶ ἄλλοι ἐκλεκτοὶ συμπολίτες ἀλλὰ καὶ ἱστορικοί. Θεωρῶ ὅμως, χρέος τιμῆς νὰ φωτίσω φέτος, στὴ μνήμη τῶν ἀγωνιστῶν στὰ Βρυσάκια, κάποιες πτυχὲς ποὺ δὲν ἔχουν καλὰ ξεδιπλωθεῖ.
– Τὸ χρωστοῦμε σ΄αὐτοὺς ποὺ ἀγωνίστηκαν ἀψηφώντας τὴ ζωή τους νὰ εἴμαστε σήμερα ἐλεύθεροι καὶ πέρασαν στὴν ἱστορία σὰν ἥρωες. Ἡ μνήμη τοὺς σήμερα, ποὺ ἡ Ἑλλάδα διανύει δύσκολες στιγμές, πρέπει νὰ΄ναὶ ζωντανή. Αὐτὰ τὰ παλληκάρια ἦταν ἀπὸ τὰ δικά μας σπίτια, τὴ «δική μας ποὺ λέμε αὐλή», ἄνθρωποι σὰν καί μας, χωρὶς ὅμως συμβιβασμούς, καὶ μικροπρέπειες ἀλλὰ μὲ μεγάλη ἀνδρεία!
– Αψηφούσαν μέσα στὸ κατακαλόκαιρο τὴ ζωή τους καὶ μὲ τὸ γιαταγάνι στὰ Βρυσάκια, ἁλώνιζαν γιὰ τὴν ἐλευθερία!!
– Σ’ αὐτοὺς λοιπὸν ὀφείλω μιὰ καταγραφὴ στὴ μνήμη τους. Ἴσως νὰ παραλείψω, ἄθελά μου, μερικοὺς καὶ ἃς μὲ συγχωρέσει ἡ χάρη τους, ἄλλωστε, στὴ λίστα τῶν ἐπωνύμων, ὑπάρχει πάντα μιὰ μακρὰ λίστα τῶν ἀνωνύμων ἀγωνιστῶν, ποὺ ἴδια καὶ περισσότερη τιμή, τοὺς πρέπει!
– 15η Ἰουλίου: Κατακαλόκαιρο. Πρώιμα κι’ ὄλας ἡ πρώτη μεγάλη σύγκρουση.
– Βρυσάκια: Ἀπ’ τὴ μιὰ ὁ ἔμπειρος Τοῦρκος Πασὰς Ὀμὲρ Βρυώνης μὲ πλῆθος στρατὸ τακτικό. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ ἔμπειρος Καπετὰν Ἀγγελής, ὁ Γοβιὸς ἢ Γοβγίνας, μὲ τὸ λίγο ὅμως καὶ ἄπειρο (τέτοιων συγκρούσεων) ἀντάρτικο στράτευμά του. Ἦταν καὶ δὲν θὰ ‘ταν 400 παλλικάρια.
Γιὰ τὸν ὁπλαρχηγὸ τῆς Εὔβοιας Ἀγγελῆ Γοβιὸ ἢ Γοβγίνα ἔχουν εἰπωθεῖ καὶ γραφτεῖ πολλά. Ὁ ἴδιος ὁ Ἀνδροῦτσος τὸν ἀποκαλοῦσε ἀδελφό του, ἔλεγε ὅτι ὁ Ἀγγελὴς ἦταν ξεφτέρι στὸ ἀντάρτικο καὶ ὅτι στὰ ζιναέτια, δηλαδὴ στρατηγήματα τῆς μάχης, δὲν εἶχε ταίρι! Μαζὶ μὲ τὸν Γοβιὸ πολέμησε καὶ σκοτώθηκε καὶ ὁ ἀδελφός του ὁ Ἀναγνώστης. Οἱ Τοῦρκοι πῆραν τὰ κεφάλια τοῦ Ἀγγελῆ, τοῦ Κώτσου καὶ τοῦ Ἀναγνώστη καὶ τὰ περιέφεραν γιὰ ἐκφοβισμὸ στὴ Χαλκίδα. Τὰ ἄψυχα κορμιὰ τῶν τριῶν ἀγωνιστῶν φέρεται νὰ κηδεύτηκαν στὸν Ἀη-Γιάννη στὴν Καστέλλα!!!
Ο Κώτσος Δημητρίου ἀπὸ τὰ Χάλια, ἦταν στὸ ἐπάγγελμα κρεοπώλης, καὶ δεινὸς σφαγέας ζώων. Εἶχε κρεοπωλεῖο στὴ Χαλκίδα. Βγῆκε στὸ κλαρὶ (στὰ βουνὰ ὡς κλέφτης), ἀφοῦ ἀπὸ τὴν ἀγανάκτησή του ξεπάστρεψε τὸν Ἀγὰ τῆς Χαλκίδας, κυριολεκτικὰ τὸν ἔσφαξε!!! Ἦταν συναρχηγὸς τοῦ Ἀγγελῆ καὶ διακρίθηκε γιὰ τὴν ἀνδρεία του στὶς μάχες στὰ Βρυσάκια, στὴ Μάνικα καὶ στὰ δυὸ βουνά.
Στὰ Βρυσάκια, πολέμησε μαζὶ μὲ τὸν Κῶτσο καὶ ὁ ἐξίσου γενναίος αδελφός του ὁ Γιαννάκης καὶ ὁ ἀδελφός του Μητάκης. Γιὰ πρώτη φορὰ ὅμως στὰ Βρυσάκια πολέμησε καὶ ὁ μελλοντικὸς ὁπλαρχηγὸς τῆς Εὔβοιας Καρύστιος Νικολαος Κριεζώτης, ποὺ ἔδειξε τέτοια ἀνδρεία, ποὺ προκάλεσε τὴν προσοχὴ τοῦ Γοβιοῦ καὶ τοῦ Κώτσου γιὰ τὸ τί θὰ μπορούσε να προσφέρει στὴ πατρίδα, ὅπερ καὶ μετὰ τὸν θάνατό τους ἔγινε.
Στὴ μάχη τῶν Βρυσακίων, σύμφωνα μὲ τὶς πηγὲς σκοτώθηκαν 70 Τοῦρκοι καὶ περίπου 150 ἦταν οἱ τραυματίες. Ἐπὶ 7 ὧρες γίνονταν σκληρὰ ἡ μάχη καὶ οἱ Τοῦρκοι πολιορκοῦσαν τοὺς Ἕλληνες. Ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες δὲν σκοτώθηκε κανένας. Τρεῖς φορὲς οἱ Τοῦρκοι ἐπιτέθηκαν στὰ ὀχυρώματα, ἀλλὰ καὶ τὶς τρεῖς ἀπέτυχαν. Στὸ τέλος ὀπισθοχώρησαν. Στὴν ὀπισθοχώρησή τους ἔπεσαν στὰ βαλτώδη νερὰ τοῦ Κωλοβρέχτη καὶ ἐκεῖ βούλιαξαν πολλοί, ἐνῶ 2 μεγάλα κανόνια τὰ ἐγκατέλειψαν στὸ δρόμο.
Ἃς δούμε καὶ τοὺς Μεσσάπιους πολεμιστὲς στὰ Βρυσάκια ξεκινώντας ἀπὸ τὰ Ψαχνά:
Ὁ Πανὸς Δούδαλης από τα Ψαχνὰ πῆρε μέρος μὲ ἀνδρεία στὴ μάχη τῶν Βρυσακίων. Ὁ Πανὸς διαδραμάτιζε ρόλου ἀρχηγοῦ στὴν ἐποχὴ τῆς ἐπανάστασης στὰ Ψαχνά.
Ὁ Ὀρέστης Μακρής από τα Ψαχνά, πολέμησε στὰ Βρυσάκια καὶ στὴ συνέχεια ὑπηρέτησε σὰν πρωτοπαλλίκαρο τοῦ Νικόλαου Κριεζώτη, μέχρι τὸ τέλος τοῦ ἀγώνα. Ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς γενναίους μαχητὲς στὴ μάχη τῆς Ἀκρόπολης.
Ὁ Χρῆστος Κεραμιδάς από τα Ψαχνά. Πολέμησε κι αὐτὸς ὑπὸ τὶς διαταγὲς τοῦ Γοβγιοῦ στὰ Βρυσάκια καὶ ἀργότερα τάχθηκε στὸ πλευρὸ τοῦ Κριεζώτη. Ὁ Κεραμιδὰς σκοτώθηκε στὴν πολιορκημένη ἀπὸ τὸν Κιουταχὴ Ἀκρόπολη τὸ 1827.
Ὁ Νικόλαος Δουδαλης από τα Ψαχνά. Πῆρε ἀπὸ τοὺς πρώτους, μέρος στὴν ἐπανάσταση. Πολέμησε ὑπὸ τὸν Βερούση στὴ Βρωμοῦσα καὶ τὸν Κοπανά. Ἀκολούθησε τὸν Γοβιὸ στὰ Βρυσάκια. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Γοβιοῦ, πολέμησε, ὅπως καὶ τὰ περισσότερα παλικάρια στὸ πλευρὸ τοῦ Κριεζώτη σὲ ὅλες τὶς μάχες τῆς Εὔβοιας, Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας.
Ὁ Ἀνέστης Δουδαλης από τα Ψαχνά. Πολέμησε στὰ Βρυσάκια μὲ τὸν Γοβιό. Ἀργότερα στρατεύθηκε στὸν Κριεζώτη. Τοῦ χορηγήθηκε τὸ ὕπ. Ἀριθμὸ 6529 χάλκινο Ἀριστεῖο Ἀνδρείας.
Ὁ Γεώργιος Μαρμαράς απο τὴν Καστέλλα. Ἔλαβε μέρος σὲ πολλὲς μάχες στὴν Εὔβοια, Βοιωτία καὶ Ἀττική, στὴν ἀρχὴ μὲ τὸν Γοβιὸ καὶ μετὰ μὲ τὸν Κριεζώτη. Τοῦ ἀπονεμήθηκε ἐπίσης πολεμικὴ διάκριση ὑπογεγραμμένη ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κριεζώτη, ἡ ὁποία, κατὰ τὶς πηγές, φυλάσσεται στὸ Κοινοτικὸ Κατάστημα τῆς Καστέλλλας.
Ο Αθανάσιος Μπενίσης απο τὴ Στενή. Τοῦ ἀπονεμήθηκε ἐπίσης, χάλκινο Ἀριστεῖο Ἀνδρείας. Ἀπὸ τὴ Στενὴ κατάγονταν καὶ ὁ Κυριακῆς Σαλλιάρης ποὺ πολέμησε στὰ Βρυσάκια.
Ο Σύρος Μυστριώτης ἀπὸ τὸ Μετόχι Δίρφυος. Πολέμησε στὰ Βρυσάκια μὲ τὸν Γοβιό, ἀργότερα επεσε μαχόμενος στὴ μάχη τῶν Κήπων μαζὶ μὲ τὸν ὁπλαρχηγὸ Τομαρὰ στὸν ἴδιο προμαχώνα.
Ἀπὸ τὴ Χαλκίδα πολεμησαν στὰ Βρυσάκια:
Ο Γεώργιος Ἀδάμ, ὁ Ἀνδρέας Ἀποστολίδης, ὁ Δημήτρης Καρυδᾶς, ὁ Θωμὰς Δούλης, ὁ Ἀναγνώστης Κριτσάλης, ὁ Ἀπόστολος Κωνσταντίνου, ὁ Μέντης Τόλιας, ὁ Νικόλαος Μπέλλιος, ὁ Γιάννης Μασούρης, ὁ Δημήτρης Σιμιτζὴς καὶ ὁ Νικόλαος Στάμου ποὺ ἄλεθε στάρι στοὺς μύλους τῶν Πολιτικῶν γιὰ λογαριασμὸ τοῦ φρουρίου τῆς Χαλκίδας. Ἐπίσης στὰ Βρυσάκια πολέμησαν καὶ τὰ ἀδέρφια Βασίλης καὶ Κωστὴς Χατζηστάμου. Ο Κωστὴς μάλιστα σκοτώθηκε ἀργότερα στὸ Τρίκκερι στὴ μάχη τοῦ Κριεζώτη μὲ τὸν Ζέρβα Πασά. Τέλος, ἀπὸ τὴ Χαλκίδα ἦταν καὶ ὀ Χλιαχλιᾶς, ποὺ καὶ αὐτὸς σκοτώθηκε το 1827 κατὰ τὴν εἴσοδο τοῦ Κριεζώτη στὴν Ἀκρόπολη.
Ἀπὸ τὰ Φύλλα πολέμησαν στὰ Βρυσάκια
Ο Μιχελής Κασάπης, τὰ ἀδέρφια Δημήτρης καὶ Ζήσης Καραναστάσης, ὁ Βασίλης Κοροπίτσης, μετέπειτα ψυχογυιὸς τοῦ Κριεζώτη, ὁ Ἀντώνης Καραχάλιος ἀπὸ τὸν Ἅγιο Νικόλαο καὶ ὁ Τάσος Ντεληγιώργης ἀπὸ τὸ Ἀφράτι.
Ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἄννα πολέμησαν στὰ Βρυσάκια
Ο Μπολοβίνος, γενναῖος ἀγωνιστής, ποὺ μάλιστα ἔσωσε πολλὰ γυναικόπαιδα στὴν Ἁγία Ἄννα καὶ στὸ Μαντούδι, ὅταν ἀναχαίτισε ἀποτελεσματικὰ τὴν πρόοδο τῶν τουρκικῶν στρατευμάτων ὑπὸ τὸν Περκόφτσιαλη. Στὰ ὀνόματα ποὺ ἔλαβαν μέρος στὴ μάχη στὰ Βρυσάκια, μνημονεύεται καὶ ὁ Καπετὰν Μιχάλης ἀπὸ τὴν Στροφυλιά, ὁ Γιάννης Καπόλος ἀπὸ τὴν Κοκκινομηλιὰ καὶ ὁ Τσιλιμίγκος ἀπὸ τὸ Ἀχλάδι.
Ὁ Μουρούτσικος απο τὴν Κερασιά, ἀλλὰ καὶ ὁ κλῆρος, ἔλαβε μέρος στὴ μάχη τῶν Βρυσακίων μὲ γενναία μάλιστα συμμετοχὴ καὶ ἀντίσταση !
Στὴ μάχη τῶν Βρυσακίων πρωτοστάτησε ὁ Ἠγούμενος της Μονης Γερμανοῦ Ὡρολογίου Γερασιμος Τσαντίλης. Τη συμμετοχή του στὰ Βρυσάκια καὶ σὲ ἄλλες μάχες την πλήρωσε, ὅμως, ἀκριβά. Ἐπειδὴ αὐτὸς καὶ οἰ Μοναχοὶ τοῦ συμμετεῖχαν, ρασοφόροι μὲν ἀλλὰ μὲ νύχια καὶ μὲ δόντια στην ἐπανάσταση, ὁ Ὀμὲρ Μπέης τῆς Καρύστου ἔκαψε καὶ ἀφάνισε το Μοναστήρι !
Γενναῖος ὅμως στὰ Βρυσάκια, μαχητής, ποὺ ἔφερε μάλιστα τὸν βαθμὸ τοῦ Λοχία, ἦταν καὶ ὀ παπὰ Ἀγγελής από το Ἀργυρό. Ὁ Παπαγγελὴς πιάστηκε ἀργότερα ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ ὑπέστη μαρτυρικὸ θάνατο.
Ἀλλὰ στὴ μάχη τῶν Βρυσακίων συμμετεῖχαν καὶ ἐπιστήμονες Διεθνοῦς Ἀκτινοβολίας, ὅπως ὀ Γεώργιος Κονίστριος, ἀπὸ τὶς Κονίστρες, ὅπου μὲ ὑποτροφία ἀπὸ τοὺς πλούσιους ὁμογενεῖς της Μολδοβλαχίας ειχε σπουδασει ἰατρικὴ καὶ φιλοσοφία στὸ Ποτάβιο τῆς Ἰταλίας. Εἶναι σημαντική η συνεισφορὰ τοῦ Κονίστριου στὴν ἐπανάσταση καὶ ἀνόρθωση τοῦ Γένους.
Αὐτὰ εἶναι μερικὰ ἀπὸ τὰ ὀνόματα τῶν ἐπωνύμων στὴ μάχη στὰ Βρυσάκια, ποὺ ὁ χρονος δεν πρέπει νὰ τὰ παρασύρει στὴ λήθη, ἀλλὰ χρέος μᾶς εἶναι νὰ τὰ ἀναδείξουμε. Ὡστόσο, ὅπως προανέφερα τὴ λίστα τῶν ἐπωνύμων, ἀκολουθεῖ ἡ μακρὰ λίστα τῶν ἀνωνύμων, ποὺ ἴδια τοὺς πρέπει τιμή.
192 χρόνια απο τότε. Ὡστόσο, ὁ χρόνος κυλᾶ τόσο γρήγορα, ἀστραπιαία, ποὺ ἀκόμη καὶ τόσα χρόνια ποὺ πέρασαν θυμίζουν νὰ ἤταν κυριολεκτικα σὰν χθές !
Η γενναιότητα τῶν ἀγωνιστῶν στὰ Βρυσάκια πρέπει νὰ μείνει ἀνεξίτηλη στὴ μνήμη μας. Ὅσοι θεωροῦν ὅτι ἀποτελεῖ ἁπλὰ μέρος τῆς ἱστορίας, χρήσιμο γιὰ ἱστορικὲς καὶ μόνο ἀναφορές, θὰ διαψευστοῦν. Γιατί καὶ οἱ δικές μας γενιὲς καὶ οἱ γενιὲς ποὺ ἔρχονται θὰ χρειαστεῖ νὰ δώσουν ἀντίστοιχες μάχες, ὅπως στὰ Βρυσάκια, γιὰ νὰ ἀναπνέουν καὶ ζοῦν ἐλεύθερα ! Ποιὸς θὰ πίστευε ποτὲ ὅτι μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Τουρκοκρατίας, θὰ περνάγαμε στὴ φρικτὴ κατοχή; Ἀμέτρητες οἱ σελίδες τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, κάθε γενιὰ πληρώνει καὶ τὸ δικό της τίμημα !! Ἀβέβαιο καὶ τώρα τὸ μέλλον, μεγάλες οἱ προκλήσεις!!!
Τιμὴ καὶ Δόξα στοὺς ἥρωες καὶ ἀγωνιστὲς τῶν Βρυσακίων!!! Κερὶ στὴ μνήμη τους στὸν Ἀη Γιάννη στὴ Καστέλα ποὺ κηδεύτηκαν τὰ ἀκέφαλα κορμιὰ τοὺς συγκλονίζοντας μὲ τὸ δημοτικὸ τραγούδι αὐτὴ την τραγικὴ θυσία!!!
Πηγές
– Εσπερινό Γυμνάσιο Χαλκίδας
– arvanitis.eu
– tsoutsouneros.arvanitis.eu
– www.wikipedia.org
– www.servitoros.eu
– www.matia.gr
Γιῶργος Α. Γεωργίου, Βρυξέλλες Ἰούλιος 2013
ΠΗΓΗ: http://tsoutsouneros.arvanitis.eu/archives/38185